Een ander Afrika

Lieve allemaal,
Het heeft even geduurd voordat jullie weer iets van mij hoorden.
De oorzaak is: een heel druk programma sinds februari en drie weken reizen door Zuid-Afrika (en dan heb ik er nog maar een fractie van gezien).
Met twee VSO collega’s (inmiddels vriendinnen) hebben wij een echte rondreis gemaakt: eerst gevlogen van Kigali naar Johannesburg, vandaar met een luxe trein (een Oriënt-express gevoel!) naar Kaapstad, een week Kaapstad en toen met een gehuurde auto de Wijnroute (langs de bekende namen als Stellenbosch en mooi Uytzig) en de Gardenroute (langs de kust) afgereden tot Port Elizabeth.
Vandaar met een binnenlandse vlucht terug naar Johannesburg, de stad bekeken en toen weer terug naar Kigali.
We hebben een prachtige reis achter de rug en eigenlijk alles kunnen doen wat we van te voren gepland hadden. En ondanks dat het herfst aan het worden in op het zuidelijk halfrond heeft ook het weer erg meegewerkt; over twee regendagen op drie weken vakantie hoef je niet te mopperen.

Zuid-Afrika is niet het Afrika dat je in Rwanda of Burundi aantreft; daarvoor is de Amerikaanse en Europese invloed te groot.
Maar om eerlijk te zijn: we hebben toch wel erg genoten van de luxe. Lekkere broodjes bij het ontbijt, echte boter, kaas in allerlei soorten en maten en een heel gevarieerde keuken.
De treinreis was een machtige ervaring. Met het boek van Adriaan van Dis in de hand (Het Beloofde Land) was het een belevenis. Het grootse gedeelte rijd je door de Karoo, een woestijnachtig landschap met nauwelijks begroeiing, hier en daar een huis en nauwelijks dierenleven (om over de sporadische mensen nog maar te zwijgen). Maar deze desolate streek is schitterend met zijn steeds wisselende rotsformaties en heftige wolkenluchten. En verder word je prima verzorgd: de maaltijden worden geserveerd en je bed wordt opgemaakt. En het is een hele sensatie om onder een warme(!!) douche te staan in een hobbelende trein.
Je kijkt naar buiten, maakt foto’s en stapt af en toe uit als de trein even op een stationnetje stopt dat zo uit een wild- west film geplukt lijkt te zijn.
In Kaapstad hebben we onszelf nog even vier dagen getrakteerd op een luxe hotel en daarna zijn we van BackPackers hostel naar BPhostel getrokken. De tegenwoordige hostels ontvangen ook dames op leeftijd, zijn meestal heel gastvrij en gehuisvest in de meest uiteenlopende onderkomens. Er staat je een goed uitgeruste keuken ter beschikking zodat je zelf je ontbijt en overige maaltijden kunt klaarmaken en je betaalt minder per nacht dan op een Franse camping in het zomerseizoen. In Zuid-Afrika zijn meer dan 100 hostels en ze zijn een avontuur op zich. Bovendien is het heel verrassend: je weet ’s morgens niet waar je ’s avonds terecht komt.
En verder is ZA een land van enorme tegenstellingen: geweldige luxe (al is die wel een beetje aan het tanen, gezien de grote hoeveelheid landhuizen dat te koop staat) en de townships, die in ‘armoede- niveau’ ook hun gradaties hebben. Er zijn townships die helemaal uit golfplaten en afvalmateriaal zijn opgebouwd en townships die bestaan uit eenvoudige huisjes, maar wel met zonnepanelen en eigen watervoorziening.
Maar de erfenis van de gehate apartheidspolitiek is nog overal voelbaar en merkbaar. Vooral als je plaatsen als Robbeneiland, Soweto en het Apartheidsmuseum bezoekt en door de straten van Johannesburg rijdt waar geen wandelende ‘witman’ te ontdekken is.
Er zijn momenten geweest dat ik mij als Nederlander behoorlijk beschaamd en ongemakkelijk heb gevoeld. Er ligt een groot stuk Nederlandse geschiedenis in ZA en daarop hoeven we niet trots te zijn, integendeel.

Bijna overal wordt alles in twee talen (Engels en Afrikaans) aangegeven. Voor mij een bron van veel lol maar helaas in het gezelschap van twee Engelse dames was het wel een heel persoonlijke lol. Als je een bord ziet staan waarop vermeld wordt dat je “de bobbejane nie mag voer nie” hetgeen betekent dat de bavianen niet gevoerd mogen worden, is het komische daarvan echt in het Engels niet uit te leggen.

Het was een sensatie om op Kaap de Goede Hoop te staan waar de Atlantische en Indische oceaan samenkomen en te genieten van de schitterende kusten langs de Gardenroute.
Maar ook was het een aangrijpend moment toen we het huisje van Mandela in Soweto bezochten waar zijn vrouw Winnie met de kinderen jaren van pesterijen en vernederingen heeft moeten ondergaan terwijl hij opgesloten zat op Robbeneiland (18 jaar) en in andere gevangenissen (9 jaar) en een van de gidsen speciaal voor ons de Mandela-dans uitvoerde. Hij wordt als een held vereerd, vooral in de townships en dat is terecht.

Nog twee maanden te gaan. Vanwege de Rwandese schoolvakanties, de kleinkinderen, die ‘trekken’ en vanwege het feit dat ik begin september oma hoop te worden van mijn vierde kleinkind en nog wel iets van Liesbeth’s zwangerschap wil meemaken heb ik besloten om mijn placement de eerste week van juli af te ronden.
Dat betekent dat er nog veel werk te doen is. Volgende week zijn de boekenpakketten klaar (10 pakketten van zo’n 200 boeken), de boekenkasten zijn klaar en de solarlampen worden inmiddels over de scholen verdeeld. Komende week ga ik ook het transport organiseren.
Ik hoop dat ik nog tijd heb om wat bibliotheektrainingen te geven want dat is wel nodig. Headteachers en leerkrachten zijn heel erg blij met al deze cadeaus en voelen zich erg verwend door het idee dat zoveel mensen uit Nederland de moeite hebben genomen om deze actie te steunen. Het zou geweldig zijn als jullie even een kijkje konden nemen in de scholen als al deze zaken bezorgd worden.
En dan zijn er verder nog de verschillende trainingen die gewoon doorlopen en het inwerken van nieuwe collega’s wat ook tijd kost maar erg nuttig en gewenst is.

Het is een dubbel gevoel als ik straks afscheid neem. Enerzijds heel fijn om jullie allemaal weer terug te zien, maar in deze twee jaar bouw je ook veel intensieve contacten op zowel met je VSO collega’s als met veel Rwandese mensen. Je gaat van dit kleine maar schitterende land heel veel houden en zeker ook van de mensen waar je dagelijks mee te maken hebt.
Ik heb niet het idee dat het mijn laatste bezoek zal zijn. Uiteindelijk ligt Kigali maar op 8 uur vliegen van Amsterdam!

Hartelijke groet,

Hetty